Check-list kiểm tra cốp pha trước khi đổ bê tông

Trong quá trình thi công công trình xây dựng, việc kiểm tra cốp pha trước khi đổ bê tông là một khâu không thể bỏ qua. Cốp pha đóng vai trò như khuôn đúc, quyết định trực tiếp đến hình dạng, kích thước và chất lượng của kết cấu bê tông sau này. Một hệ thống cốp pha được lắp dựng chuẩn xác và kiểm tra kỹ lưỡng sẽ đảm bảo kết cấu bê tông đạt được yêu cầu thiết kế về hình dáng, kích thước và chất lượng bề mặt.

Thực tế cho thấy, nhiều sự cố trong xây dựng liên quan trực tiếp đến việc kiểm tra cốp pha không kỹ lưỡng hoặc bỏ qua các bước kiểm tra quan trọng. Có thể kể đến như:

• Sụp đổ cốp pha khi đổ bê tông gây thương vong cho công nhân và thiệt hại về kinh tế
• Lệch trục, sai kích thước dẫn đến phải đập phá và làm lại
• Rò rỉ vữa bê tông làm giảm cường độ và mỹ quan công trình
• Xuất hiện các khuyết tật trên bề mặt bê tông như rỗ, tổ ong, nứt…

Bài viết này, Thiên Phú cung cấp một check-list chi tiết về kiểm tra cốp pha, giúp kỹ sư hiện trường, giám sát công trình và cán bộ kỹ thuật có thể áp dụng ngay tại công trường để đảm bảo an toàn và chất lượng công trình.

Tổng Quan Về Kiểm Tra Cốp Pha

Kiểm tra cốp pha là gì?

Kiểm tra cốp pha là quá trình xem xét, đánh giá hệ thống cốp pha đã được lắp dựng nhằm đảm bảo hệ thống này đáp ứng đầy đủ các yêu cầu kỹ thuật trước khi tiến hành đổ bê tông. Quá trình này bao gồm việc kiểm tra kích thước, vị trí, độ kín khít, độ ổn định, độ vững chắc và các yếu tố khác của hệ thống cốp pha theo đúng bản vẽ thiết kế và tiêu chuẩn thi công.

Việc kiểm tra cốp pha không chỉ đơn thuần là đo đạc hay quan sát, mà còn là một quá trình đánh giá toàn diện về khả năng chịu lực, độ bền và tính phù hợp của hệ thống cốp pha trong điều kiện thi công thực tế.

Diễn ra vào giai đoạn nào trong thi công?

Việc kiểm tra cốp pha diễn ra sau khi hoàn thành công tác lắp dựng cốp pha và trước khi tiến hành đổ bê tông. Theo quy trình thi công thông thường, các bước diễn ra theo trình tự sau:

1. Chuẩn bị mặt bằng thi công
2. Gia công, lắp dựng cốt thép
3. Lắp dựng cốp pha
4. Kiểm tra cốp pha (bước này rất quan trọng)
5. Nghiệm thu cốp pha
6. Đổ bê tông
7. Bảo dưỡng bê tông
8. Tháo dỡ cốp pha

Thời điểm kiểm tra cốp pha thường được tiến hành khi:

• Sau khi hoàn thành việc lắp dựng cốp pha
• Sau khi lắp đặt xong cốt thép và các chi tiết đặt sẵn
• Trước khi tiến hành nghiệm thu chính thức
• Ngay trước khi đổ bê tông (kiểm tra lần cuối)

Ai chịu trách nhiệm kiểm tra?

Việc kiểm tra cốp pha thường được thực hiện bởi nhiều bên liên quan, bao gồm:

1. Kỹ sư thi công/Đội trưởng thi công: Chịu trách nhiệm kiểm tra sơ bộ sau khi đội thợ hoàn thành lắp dựng cốp pha.
2. Kỹ sư giám sát nội bộ: Thực hiện kiểm tra chi tiết theo check-list đã được quy định trước khi mời tư vấn giám sát.
3. Tư vấn giám sát: Đại diện cho chủ đầu tư, thực hiện kiểm tra và xác nhận cốp pha đã đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật.
4. Đại diện chủ đầu tư (nếu có): Tham gia vào quá trình kiểm tra và nghiệm thu cốp pha.
5. Cán bộ an toàn: Kiểm tra các yếu tố liên quan đến an toàn lao động trong quá trình lắp dựng và sử dụng cốp pha.

Check-List Kiểm Tra Cốp Pha Chi Tiết

1. Kiểm tra kích thước, hình dạng và vị trí cốp pha

Đây là bước kiểm tra đầu tiên và cơ bản nhất trong quá trình kiểm tra cốp pha. Các kỹ sư cần kiểm tra:

• Kích thước cốp pha: Sử dụng thước dây, thước laser để đo và so sánh với bản vẽ thiết kế. Sai số cho phép thường trong khoảng ±5mm đối với các kết cấu thông thường.
• Hình dạng: Đảm bảo cốp pha có đúng hình dạng theo thiết kế. Đặc biệt chú ý các góc vuông, các đường cong, các chi tiết đặc biệt.
• Vị trí cốp pha: Kiểm tra vị trí cốp pha so với tim cốt công trình, cao độ, khoảng cách giữa các trục.
• Cao độ đáy cốp pha: Đối với cốp pha sàn, dầm, cần kiểm tra cao độ đáy sàn, đáy dầm bằng máy thủy bình hoặc máy toàn đạc.
• Độ thẳng đứng: Sử dụng quả dọi, thước thủy hoặc máy laser để kiểm tra độ thẳng đứng của cốp pha cột, tường.

2. Kiểm tra độ kín khít, chống rò rỉ vữa

Việc kiểm tra độ kín khít của cốp pha là rất quan trọng để đảm bảo không có hiện tượng rò rỉ vữa bê tông khi đổ. Các bước kiểm tra gồm:

• Kiểm tra mối nối giữa các tấm cốp pha: Các mối nối phải sát, không có khe hở. Nếu sử dụng cốp pha thép, cần kiểm tra hệ thống khóa, neo giữa các tấm.
• Xử lý các khe hở: Nếu phát hiện khe hở, cần xử lý bằng băng keo chuyên dụng, xốp trám hoặc vật liệu phù hợp để ngăn rò rỉ vữa.
• Kiểm tra mối tiếp giáp giữa cốp pha và kết cấu hiện hữu: Đặc biệt quan trọng với các cấu kiện đổ bê tông liên kết với kết cấu cũ.
• Kiểm tra chân cốp pha: Đảm bảo chân cốp pha tiếp xúc kín với nền để tránh rò rỉ vữa.
• Kiểm tra bề mặt tiếp xúc: Mặt trong cốp pha phải nhẵn, không có vết bẩn, mảnh vụn hoặc vật liệu lạ.

3. Kiểm tra độ ổn định, độ vững chắc

Đây là bước kiểm tra quan trọng đảm bảo cốp pha không bị biến dạng, dịch chuyển khi chịu tải trọng của bê tông tươi:

• Kiểm tra hệ thống chống đỡ: Khoảng cách giữa các thanh chống, đà ngang phải đúng theo thiết kế cốp pha.
• Kiểm tra độ vững chắc của thanh chống: Thanh chống phải được cố định chắc chắn, không bị lung lay khi lay sàn.
• Kiểm tra mối liên kết: Các mối liên kết giữa thanh chống và đà ngang, giữa đà ngang và đà dọc phải chắc chắn.
• Kiểm tra độ ổn định tổng thể: Hệ thống cốp pha phải ổn định khi chịu tải trọng động (như người đi lại, đầm rung).
• Kiểm tra độ võng ban đầu: Sử dụng dây căng hoặc thước đo kiểm tra độ võng ban đầu của cốp pha sàn, dầm. Độ võng ban đầu không được vượt quá 1/300 nhịp đối với cốp pha dầm và 1/500 nhịp đối với cốp pha sàn.
• Kiểm tra xà gồ, nẹp phụ trợ: Đảm bảo có đủ xà gồ, nẹp phụ trợ để giữ ổn định cho cốp pha.

4. Kiểm tra liên kết giữa các bộ phận cốp pha

Mối liên kết giữa các bộ phận cốp pha quyết định đến độ ổn định của toàn hệ thống. Các bước kiểm tra gồm:

• Kiểm tra mối liên kết giữa các tấm cốp pha: Đảm bảo các khóa nối, bu lông được siết chặt.
• Kiểm tra liên kết giữa cốp pha và hệ chống đỡ: Đảm bảo cốp pha được cố định chắc chắn vào hệ chống đỡ.
• Kiểm tra liên kết giữa các thanh chống và đà ngang: Các điểm giao nhau phải được cố định bằng đinh, bu lông hoặc kẹp chuyên dụng.
• Kiểm tra liên kết tại các góc: Đặc biệt chú ý đến các góc vuông, góc nhọn, các điểm giao nhau giữa cốp pha dầm và cột.
• Kiểm tra độ chắc chắn của mối liên kết: Thử lắc nhẹ để kiểm tra độ chắc chắn của mối liên kết.

5. Kiểm tra lớp chống dính và vệ sinh cốp pha

Lớp chống dính và độ sạch của cốp pha ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng bề mặt bê tông sau khi tháo dỡ:

• Kiểm tra độ sạch của bề mặt cốp pha: Bề mặt phải được làm sạch bụi, đất, vữa cũ, dầu mỡ và các vật liệu khác.
• Kiểm tra lớp chống dính: Đảm bảo lớp chống dính được phủ đều lên toàn bộ bề mặt tiếp xúc với bê tông.
• Kiểm tra loại dầu chống dính: Phải sử dụng đúng loại dầu chống dính theo quy định, không sử dụng dầu động cơ hoặc các loại dầu không phù hợp.
• Kiểm tra độ dày của lớp chống dính: Lớp dầu chống dính không được quá dày gây ảnh hưởng đến chất lượng bề mặt bê tông.
• Kiểm tra tình trạng bề mặt cốp pha: Bề mặt không bị gồ ghề, có vết lõm hoặc biến dạng.

6. Kiểm tra khả năng chịu tải của hệ chống đỡ

Hệ chống đỡ cốp pha (giàn giáo, chống tăng, đà ngang…) phải đủ khả năng chịu được tải trọng của bê tông tươi, cốt thép và các tải trọng thi công khác:

• Kiểm tra loại và cấp chất lượng chống tăng: Đảm bảo sử dụng đúng loại và cấp chất lượng theo thiết kế.
• Kiểm tra khoảng cách giữa các chống tăng: Phải tuân thủ theo thiết kế cốp pha.
• Kiểm tra độ thẳng đứng của chống tăng: Sử dụng thước thủy hoặc quả dọi để kiểm tra.
• Kiểm tra chân chống tăng: Chân chống phải được đặt trên nền cứng, ổn định. Nếu đặt trên nền đất, phải có đế chống lún.
• Kiểm tra khả năng chịu tải của sàn dưới: Đối với cốp pha nhiều tầng, cần kiểm tra khả năng chịu tải của sàn dưới khi chịu tải trọng từ hệ chống đỡ.
• Kiểm tra kết cấu giàn giáo: Nếu sử dụng giàn giáo làm hệ chống đỡ, cần kiểm tra kỹ các mối liên kết, thanh giằng và độ ổn định của giàn giáo.

7. Kiểm tra khe hở, co ngót và các vị trí đặt bulong chờ, ống luồn kỹ thuật

Việc kiểm tra các chi tiết đặt sẵn và khe hở co ngót sẽ giúp tránh các sai sót trong quá trình thi công:

• Kiểm tra vị trí đặt bulong chờ: Đảm bảo đúng vị trí, kích thước và số lượng theo bản vẽ thiết kế.
• Kiểm tra ống luồn kỹ thuật: Vị trí, đường kính, độ nghiêng phải đúng với thiết kế.
• Kiểm tra khe co ngót: Đảm bảo khe co ngót được bố trí đúng vị trí và kích thước.
• Kiểm tra các chi tiết đặt sẵn: Các thanh nẹp chờ, chi tiết chôn sẵn phải được cố định chắc chắn vào cốp pha.
• Kiểm tra vị trí đặt nẹp tạo rãnh: Đối với các kết cấu có rãnh, cần kiểm tra vị trí, kích thước của nẹp tạo rãnh.

8. Tiêu chuẩn kiểm tra liên quan

Việc kiểm tra cốp pha cần tuân thủ các tiêu chuẩn và quy phạm hiện hành:

• TCVN 4453:1995 – Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép toàn khối – Quy phạm thi công và nghiệm thu.
• TCVN 9115:2012 – Kết cấu bê tông và bê tông cốt thép lắp ghép – Quy phạm thi công và nghiệm thu.
• TCVN 5724:2008 – Ván khuôn – Yêu cầu kỹ thuật.
• TCVN 2737:1995 – Tải trọng và tác động – Tiêu chuẩn thiết kế.
• TCVN 5308:1991 – Quy phạm kỹ thuật an toàn trong xây dựng.

Ngoài ra, còn có các tiêu chuẩn nội bộ của các đơn vị thi công và chủ đầu tư. Cần tham khảo và tuân thủ các tiêu chuẩn này trong quá trình kiểm tra cốp pha.

Lưu Ý Trong Quá Trình Kiểm Tra

1. Cần có biên bản nghiệm thu cốp pha

Sau khi hoàn thành công tác kiểm tra cốp pha, cần lập biên bản nghiệm thu với các nội dung chính:

• Thông tin chung về công trình, hạng mục thi công
• Kết quả kiểm tra chi tiết theo từng mục
• Các sai sót phát hiện và biện pháp khắc phục
• Kết luận về việc có đồng ý cho đổ bê tông hay không
• Chữ ký của các bên liên quan

Biên bản nghiệm thu cốp pha là cơ sở pháp lý quan trọng trong quá trình thi công. Nó không chỉ là bằng chứng về việc kiểm tra đã được thực hiện mà còn là căn cứ để xác định trách nhiệm trong trường hợp xảy ra sự cố.

2. Các lỗi thường gặp và cách phòng tránh

Qua thực tế kiểm tra cốp pha tại các công trình ở Việt Nam, một số lỗi thường gặp và cách phòng tránh bao gồm:

3. Quy trình phối hợp giữa kỹ sư – giám sát – tổ đội thi công

Để đảm bảo công tác kiểm tra cốp pha được thực hiện hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên:

1. Kỹ sư thi công/Đội trưởng thi công:
   • Kiểm tra sơ bộ trước khi mời giám sát
   • Khắc phục các lỗi phát hiện được
   • Chuẩn bị các tài liệu cần thiết cho công tác nghiệm thu
2. Kỹ sư giám sát nội bộ:
   • Thực hiện kiểm tra chi tiết theo check-list
   • Ghi nhận các lỗi phát hiện
   • Đề xuất biện pháp khắc phục
3. Tư vấn giám sát:
   • Kiểm tra theo các yêu cầu của thiết kế
   • Phê duyệt biện pháp khắc phục (nếu có)
   • Xác nhận nghiệm thu cốp pha
4. Tổ đội thi công:
   • Thực hiện việc khắc phục các lỗi
   • Chuẩn bị điều kiện để kiểm tra (thang, giàn giáo, ánh sáng…)
   • Hỗ trợ quá trình kiểm tra

Thông thường, quy trình phối hợp được thực hiện theo các bước sau:

1. Tổ đội thi công hoàn thành lắp dựng cốp pha
2. Đội trưởng/Kỹ sư thi công kiểm tra sơ bộ
3. Kỹ sư giám sát nội bộ kiểm tra chi tiết
4. Tổ đội thi công khắc phục các lỗi (nếu có)
5. Mời tư vấn giám sát kiểm tra
6. Tư vấn giám sát kiểm tra và yêu cầu khắc phục (nếu cần)
7. Tổ đội thi công khắc phục các lỗi
8. Nghiệm thu cốp pha và lập biên bản
9. Tiến hành đổ bê tông

Tài Liệu Mẫu Kèm Theo

Biểu mẫu checklist kiểm tra cốp pha

Kết luận:
□ Đồng ý cho đổ bê tông
□ Chưa đồng ý, yêu cầu khắc phục các lỗi tại mục: …………………..

Người kiểm tra: ………………… Ngày: …………………
Đại diện nhà thầu: ………………… Ngày: …………………
Tư vấn giám sát: ………………… Ngày: …………………

Tầm quan trọng của việc kiểm tra cẩn thận

Tại Việt Nam, nhiều sự cố trong xây dựng có thể được phòng tránh nếu công tác kiểm tra cốp pha được thực hiện nghiêm túc. Việc kiểm tra cốp pha không chỉ là trách nhiệm của kỹ sư giám sát mà còn là trách nhiệm của toàn bộ đội ngũ tham gia vào quá trình thi công.

Một số lợi ích có thể kể đến khi thực hiện nghiêm túc việc kiểm tra cốp pha:

• Giảm thiểu rủi ro về an toàn lao động
• Đảm bảo chất lượng kết cấu bê tông
• Tiết kiệm chi phí do không phải sửa chữa, khắc phục
• Đảm bảo tiến độ thi công
• Tăng tuổi thọ công trình

Lời khuyên cuối cùng dành cho kỹ sư và giám sát

1. Luôn tuân thủ quy trình: Dù công trình lớn hay nhỏ, luôn tuân thủ quy trình kiểm tra cốp pha một cách nghiêm túc.
2. Chú ý đến chi tiết: Những chi tiết nhỏ trong quá trình kiểm tra có thể quyết định đến chất lượng của cả công trình.
3. Không chủ quan: Kể cả với những kết cấu đơn giản, cũng không nên chủ quan trong việc kiểm tra cốp pha.
4. Làm việc nhóm: Phối hợp chặt chẽ giữa kỹ sư, giám sát và tổ đội thi công để đảm bảo công tác kiểm tra được thực hiện hiệu quả.
5. Học hỏi từ kinh nghiệm: Rút kinh nghiệm từ những sự cố đã xảy ra để cải thiện quy trình kiểm tra cốp pha.
6. Cập nhật kiến thức: Luôn cập nhật các tiêu chuẩn, quy phạm mới về kiểm tra cốp pha.
7. Sử dụng công nghệ: Áp dụng các công nghệ mới trong việc kiểm tra cốp pha như máy quét 3D, phần mềm BIM để tăng độ chính xác và hiệu quả.
8. Lập tài liệu đầy đủ: Lưu trữ biên bản kiểm tra, hình ảnh, video để làm bằng chứng và rút kinh nghiệm cho các dự án sau này.

Kết Luận

Việc kiểm tra cốp pha trước khi đổ bê tông là một khâu không thể bỏ qua trong quá trình thi công. Một hệ thống cốp pha được kiểm tra kỹ lưỡng không chỉ đảm bảo an toàn trong quá trình thi công mà còn quyết định đến chất lượng của kết cấu bê tông sau này.

Qua bài viết, chúng ta có thể thấy rằng kiểm tra cốp pha là một công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ, chính xác và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn kỹ thuật. Các kỹ sư hiện trường, giám sát công trình và cán bộ kỹ thuật cần nắm vững check-list kiểm tra cốp pha để áp dụng vào thực tế công trường.

Thông Tin Liên Hệ:

• Xưởng sx: 230 Tô Ký, Thới Tam Thôn, Hóc Môn, TpHCM

• Hotline: 0936.699.799 (Mr.Sơn)

• Website: giangiaoviet.com / giangiaochuan.com

Những bài viết nên tham khảo:

• Cách bảo quản vệ sinh cốp pha

• So sánh các loại cốp pha: Thép, nhôm, nhựa, gỗ

• Dịch vụ cho thuê cốp pha

• Nhận diện 6 lỗi khi sử dụng cốp pha và cách khắc phúc

• Kỹ thuật thi công cốp pha

Phan Thiện

Mr. Phan Lê Hoài Thiện là quản trị viên và biên tập viên của website giangiaoviet.com. Anh chuyên cung cấp các kiến thức về giàn giáo xây dựng, cốp pha xây dựng và các công nghệ mới trong thi công xây dựng.