Hướng dẫn lắp đặt thang giàn giáo: Quy trình an toàn và đúng kỹ thuật

Trong môi trường thi công xây dựng, việc di chuyển an toàn theo phương thẳng đứng là yêu cầu cơ bản nhưng tối quan trọng. Thang giàn giáo chính là giải pháp chuyên nghiệp, thay thế cho hành vi leo trèo trực tiếp trên khung giàn giáo tiềm ẩn nhiều rủi ro. Việc lắp đặt thang giàn giáo đúng kỹ thuật không chỉ là tuân thủ quy định an toàn lao động mà còn là nền tảng để đảm bảo an toàn tính mạng cho công nhân và nâng cao hiệu suất công việc.

Bài viết này, Thiên Phú sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết, từ khâu chuẩn bị đến khi kiểm tra cuối cùng, giúp các kỹ sư và đội ngũ thi công nắm vững quy trình lắp đặt chuyên nghiệp.

Giới thiệu về thang giàn giáo

Thang giàn giáo (hay cầu thang giàn giáo, thang leo giàn giáo) là một bộ phận được thiết kế chuyên dụng để tạo lối đi lại an toàn và thuận tiện giữa các tầng của hệ thống giàn giáo.

• Vật liệu: Thường được chế tạo từ thép hộp mạ kẽm hoặc sơn tĩnh điện, giúp chống lại sự ăn mòn của thời tiết, đảm bảo độ bền và khả năng chịu lực cao.
• Cấu tạo: Cấu trúc thang bao gồm hai thanh khung chịu lực chính và các bậc thang được hàn chắc chắn. Bề mặt bậc thang thường được dập gân hoặc thiết kế nhám để tăng độ ma sát, chống trơn trượt.
• Bộ phận quan trọng nhất: Hai đầu thang được trang bị móc khóa an toàn có chốt gài. Bộ phận này dùng để móc chặt vào thanh ngang của giàn giáo, ngăn chặn tuyệt đối tình trạng thang bị trượt hoặc rung lắc trong quá trình sử dụng.

Vai trò của thang giàn giáo trong xây dựng

Sử dụng thang giàn giáo là một chỉ dấu của sự chuyên nghiệp và tuân thủ an toàn tại công trường. Vai trò của nó thể hiện rõ ở các khía cạnh:

• Đảm bảo an toàn lao động: Đây là vai trò cốt lõi. Thang giàn giáo loại bỏ hoàn toàn rủi ro tai nạn do trượt chân, té ngã khi công nhân phải leo trèo trên các kết cấu khung giàn giáo không được thiết kế cho việc đi lại.
• Tối ưu hóa hiệu suất: Cung cấp một lối đi rõ ràng, an toàn giúp công nhân di chuyển nhanh chóng, mang theo dụng cụ dễ dàng, từ đó tiết kiệm thời gian, tăng năng suất và đẩy nhanh tiến độ thi công.
• Tuân thủ quy định: Việc trang bị đầy đủ thang giàn giáo giúp công trình đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn trong xây dựng (ví dụ: TCVN, OSHA), tránh các rủi ro pháp lý cho nhà thầu.

Quy trình lắp đặt thang giàn giáo đúng kỹ thuật

Thiên Phú sẽ hướng dẫn bạn cách lắp đặt thang giàn giáo đúng cách cho công trình xây dựng. Dưới đây là quy trình thực hiện. 

4.1. Giai đoạn chuẩn bị và kiểm tra vật tư (Pre-installation và material inspection)

Công tác chuẩn bị kỹ lưỡng là bước nền tảng, quyết định 50% sự thành công và an toàn của toàn bộ quá trình lắp đặt. Không được bỏ qua hoặc thực hiện sơ sài.

Kiểm tra thiết bị, vật liệu:

• Thang:
  • Kiểm tra ngoại quan: Sử dụng mắt thường để kiểm tra toàn bộ thân thang. Thang phải thẳng, không có dấu hiệu cong vênh, móp méo do va đập.
  • Kiểm tra kết cấu: Đặc biệt chú ý đến các mối hàn liên kết giữa bậc thang và khung thang. Chúng phải còn nguyên vẹn, không có vết nứt, không bị ăn mòn quá mức.
  • Nguồn gốc: Thiết bị phải có nguồn gốc rõ ràng, ưu tiên sử dụng sản phẩm từ các nhà sản xuất uy tín, đạt tiêu chuẩn chất lượng.
• Móc khóa và chốt gài an toàn:
  • Đây là bộ phận sinh mạng, cần kiểm tra kỹ lưỡng nhất. Móc khóa phải vừa vặn với đường kính của thanh ngang giàn giáo.
  • Vận hành: Đóng/mở chốt gài nhiều lần để đảm bảo cơ cấu hoạt động trơn tru, linh hoạt, không bị kẹt hay biến dạng. Chốt phải có khả năng tự khóa chặt sau khi gài.
• Hệ giàn giáo hiện hữu:
  • Nền móng: Vị trí chân giàn giáo nơi dự kiến lắp thang phải được đặt trên mặt bằng ổn định, đã được gia cố và lót ván chống lún, chống trượt.
  • Kết cấu: Hệ thống giàn giáo phải được lắp dựng hoàn chỉnh, các thanh giằng (ngang, chéo) đã được liên kết đầy đủ và khóa chặt. Phải đảm bảo giàn giáo đã được nghiệm thu về khả năng chịu lực trước khi tiến hành lắp thang.

Đảm bảo an toàn khu vực thi công:

• Phân vùng làm việc: Dùng dây cảnh báo hoặc hàng rào tạm để khoanh vùng khu vực lắp đặt. Treo biển báo “Công trường đang thi công – Không phận sự miễn vào” ở vị trí dễ quan sát.
• Trang bị bảo hộ cá nhân (PPE): Toàn bộ công nhân tham gia lắp đặt bắt buộc phải trang bị đầy đủ và đúng cách:
  • Mũ bảo hộ có quai cài.
  • Giày bảo hộ chống trơn trượt, chống đinh.
  • Găng tay bảo hộ phù hợp.
  • Dây đai an toàn toàn thân (full-body harness) và phải được móc vào điểm neo chắc chắn khi thao tác ở độ cao từ 2 mét trở lên.

4.2. Các bước lắp đặt thang giàn giáo (Installation Steps)

Việc lắp đặt phải được thực hiện bởi tối thiểu 02 công nhân đã được đào tạo về an toàn làm việc trên cao để có sự phối hợp nhịp nhàng và hỗ trợ lẫn nhau.

Bước 1: Xác định và thống nhất vị trí lắp đặt

• Người giám sát hoặc đội trưởng sẽ quyết định vị trí đặt thang tối ưu, đảm bảo lối lên xuống thuận tiện, không vướng vào các kết cấu khác và không cản trở quá trình vận chuyển vật tư.
• Góc đặt thang lý tưởng là tạo một góc 75 độ so với phương ngang. Tuy nhiên, tùy thuộc vào thực tế công trình, góc nghiêng có thể dao động nhưng không được nhỏ hơn 60 độ để tránh bị dốc quá, gây nguy hiểm khi leo.

Bước 2: Cố định đầu trên của thang

• Hai công nhân phối hợp nhịp nhàng để đưa thang vào vị trí.
• Công nhân ở tầng giàn giáo phía trên có nhiệm vụ đón và gài đồng thời cả 2 móc khóa của đầu thang vào thanh ngang chịu lực của khung giàn giáo. Đảm bảo móc ôm trọn và chắc chắn vào thanh ngang.

Bước 3: Khóa chốt an toàn

• Ngay lập tức sau khi gài móc, phải thực hiện thao tác khóa chốt an toàn. Đây là hành động bắt buộc, đảm bảo thang không thể bị tuột ra khỏi vị trí do rung động hoặc va chạm trong quá trình sử dụng.

Bước 4: Kiểm tra độ vững chãi và ổn định tại chỗ

• Sau khi khóa chốt, người lắp đặt chính dùng toàn bộ trọng lượng cơ thể để đu và rung lắc thang theo nhiều phương.
• Mục đích là để kiểm tra “độ rơ” của các liên kết và sự ổn định tổng thể. Thang sau khi lắp phải được cố định vững chắc, không phát ra tiếng động lạ hoặc có bất kỳ sự dịch chuyển nào tại các điểm móc.

4.3. Lắp đặt các tính năng bổ sung an toàn (Installation of Additional Safety Features)

Để tạo thành một hệ thống lối đi hoàn chỉnh, việc lắp đặt thang thôi là chưa đủ. Cần bổ sung các cấu kiện an toàn sau:

• Tại các chiếu nghỉ hoặc sàn công tác, vị trí đầu thang phải được lắp đặt lan can bảo vệ hoặc cửa an toàn (gate). Điều này ngăn chặn nguy cơ người lao động bị ngã ngửa ra phía sau khi bước từ thang ra sàn công tác.

4.4. Kiểm tra và nghiệm thu trước khi bàn giao (Post-installation inspection và handover)

• Kỹ sư an toàn hoặc người có thẩm quyền phải trực tiếp kiểm tra lại toàn bộ quy trình và kết quả lắp đặt.
• Sử dụng checklist (biên bản kiểm tra) để rà soát từng hạng mục: tình trạng thang, các móc khóa, chốt an toàn, độ ổn định, lan can bảo vệ…
• Hệ thống thang giàn giáo chỉ được phép đưa vào sử dụng sau khi đã được nghiệm thu, ký biên bản xác nhận và treo biển “An toàn – Được phép sử dụng” tại vị trí dễ thấy.

Những lưu ý khi lắp đặt thang giàn giáo

Để đảm bảo an toàn tuyệt đối khi thi công trên cao, việc lắp đặt và sử dụng thang giàn giáo phải tuân thủ các quy tắc nghiêm ngặt. Dưới đây là những lưu ý chuyên sâu, giúp bạn hiểu rõ và thực hiện đúng quy trình an toàn.

1. Kiểm tra toàn diện trước khi sử dụng

Trước mỗi ca làm việc, hãy dành thời gian để kiểm tra kỹ lưỡng toàn bộ thang giàn giáo. Điều này bao gồm việc kiểm tra các bộ phận quan trọng như bậc thang, khung thang, và các mối hàn hoặc khớp nối. Hãy tìm kiếm các dấu hiệu hư hỏng như nứt, cong vênh, hoặc lỏng lẻo. Nếu phát hiện bất kỳ vấn đề nào, dù nhỏ, hãy ngừng sử dụng ngay lập tức và báo cáo cho người phụ trách.

2. Tuân thủ tải trọng quy định

Mỗi loại thang giàn giáo đều được thiết kế với một giới hạn tải trọng cụ thể. Việc tuân thủ nghiêm ngặt giới hạn này là bắt buộc để đảm bảo an toàn. Tuyệt đối không để nhiều hơn 2 người cùng lúc trên thang và không mang vác vật liệu quá nặng, vượt quá tải trọng cho phép của nhà sản xuất. Điều này không chỉ giúp bảo vệ thang khỏi hư hại mà còn giảm thiểu nguy cơ mất thăng bằng và ngã.

3. Lắp đặt đúng kỹ thuật

Vị trí và cách lắp đặt thang ảnh hưởng trực tiếp đến sự ổn định. Hãy chọn một mặt phẳng cứng và bằng phẳng để đặt thang, tránh các bề mặt mềm hoặc không ổn định. Nếu không thể tìm được mặt phẳng lý tưởng, hãy sử dụng các tấm lót chân thang chuyên dụng để tăng diện tích tiếp xúc và phân tán lực. Góc nghiêng lý tưởng của thang so với mặt đất là khoảng 75 độ để đạt được sự ổn định tối đa.

4. Không tự ý sửa đổi cấu trúc

Các nhà sản xuất đã tính toán kỹ lưỡng về cấu trúc và khả năng chịu lực của thang. Do đó, việc tự ý sửa đổi bất kỳ bộ phận nào, như hàn, cắt, hoặc thay đổi mối nối, đều có thể làm giảm đáng kể độ an toàn và độ bền của thang. Nếu thang bị hư hỏng, hãy liên hệ với nhà cung cấp để được sửa chữa hoặc thay thế đúng cách.

5. Giữ gìn vệ sinh

Một lưu ý tưởng chừng đơn giản nhưng lại vô cùng quan trọng là giữ sạch bậc thang. Bùn đất, dầu mỡ, hoặc các chất lỏng khác có thể làm bề mặt trơn trượt, gây nguy hiểm cho người sử dụng. Hãy thường xuyên vệ sinh thang, đặc biệt là trước khi bắt đầu công việc.

6. Đảm bảo an toàn về điện

Khi làm việc gần các đường dây điện hoặc thiết bị có điện, bạn cần đặc biệt cẩn trọng. Hãy giữ khoảng cách an toàn với các nguồn điện. Trong một số trường hợp, việc sử dụng thang giàn giáo làm từ vật liệu cách điện có thể là một biện pháp phòng ngừa hiệu quả để tránh rủi ro điện giật.

7. Huấn luyện và giám sát liên tục

An toàn lao động không chỉ đến từ việc tuân thủ các quy tắc, mà còn từ sự huấn luyện và giám sát chặt chẽ. Mọi người lao động sử dụng thang giàn giáo cần được đào tạo bài bản và hiểu rõ các quy tắc an toàn. Người quản lý và giám sát công trình phải thường xuyên kiểm tra, nhắc nhở để đảm bảo rằng mọi người đều làm việc một cách an toàn nhất.

Lợi ích của việc sử dụng thang giàn giáo trong công trình

Đầu tư vào thang giàn giáo và quy trình lắp đặt bài bản mang lại lợi ích kép:

• An toàn là trên hết: Giảm thiểu đáng kể rủi ro tai nạn lao động, bảo vệ tài sản quý giá nhất là con người.
• Hiệu quả kinh tế: Tăng tốc độ thi công, giảm thời gian chết do di chuyển khó khăn, góp phần hoàn thành dự án đúng tiến độ.
• Xây dựng văn hóa an toàn: Thể hiện sự chuyên nghiệp của nhà thầu, nâng cao ý thức tuân thủ an toàn của toàn bộ đội ngũ công nhân.

Lựa chọn đơn vị cung cấp dịch vụ lắp đặt thang giàn giáo

Để đảm bảo chất lượng và an toàn, các nhà thầu nên lựa chọn những đơn vị cung cấp thiết bị và dịch vụ lắp đặt giàn giáo uy tín, có kinh nghiệm. Sản phẩm phải có chứng nhận chất lượng rõ ràng và đội ngũ kỹ thuật được đào tạo bài bản về an toàn lao động.

Tóm lại, lắp đặt thang giàn giáo là một hạng mục thi công đơn giản nhưng đòi hỏi sự tuân thủ nghiêm ngặt về quy trình và kỹ thuật. Bằng cách thực hiện đúng hướng dẫn, chúng ta đang xây dựng một môi trường làm việc an toàn, hiệu quả và chuyên nghiệp hơn.

Thiên Phú là đơn vị cho thuê giàn giáo, lắp dựng giàn giáo uy tín tại Việt Nam, với đội ngũ dày dặn kinh nghiệm, chúng tôi sẽ mang đến một công trình an toàn và hiệu quả. Để liên hệ cho Thiên Phú hãy truy cập site https://giangiaoviet.com/ để được tư vấn chuyên sâu.

Phan Thiện

Mr. Phan Lê Hoài Thiện là quản trị viên và biên tập viên của website giangiaoviet.com. Anh chuyên cung cấp các kiến thức về giàn giáo xây dựng, cốp pha xây dựng và các công nghệ mới trong thi công xây dựng.